Enkelbanden zijn stugge, stevige bindweefselstructuren die zowel aan de binnen als buitenzijde van de enkel voor versterking zorgen tussen het onderbeen en de voet. Ze zorgen er o.a. voor dat extreme bewegingen van de enkel kunnen worden opgevangen en maken normale bewegingen van het gewricht mogelijk.
Verreweg de meeste enkelbandletsels betreffen de buitenste enkelbanden, meestal ontstaat dit tijdens het verzwikken van de enkel tijdens sport of dagelijkse belasting. Wanneer de enkel 'dubbel klapt' kan er een scheur in zo'n band optreden of bij een ernstige verzwikking kunnen een of meerdere banden volledig afscheuren. We spreken dan respectievelijk van een graad 1, 2 of 3 bandletsel.
Een enkelbandletsel wordt veroorzaakt doordat de voet naar binnen of naar buiten zwikt. Dat kan komen door een misstap, verdraaiing van de enkel of een verkeerde landing na een sprong. In 50% van de gevallen wordt het letsel tijdens sportbeoefening opgelopen. Het is een veel voorkomende blessure vooral bij jongeren en jong volwassenen tussen de 15 en 35 jaar oud. Vooral als je aan zaalsporten of voetbal doet, heb je kans op enkelbandletsel.
Bij een buitenste enkelbandletsel is er sprake van pijn aan de buitenzijde van de enkel, soms kan er ook sprake zijn van blauwverkleuring en zwelling die direct of enige dagen na het letsel ontstaat. De enkel kan instabiel aanvoelen en het bewegen van de enkel kan pijnklachten geven. Bij een buitenbandletsel is met name het naar binnen en onder draaien van de voet pijnlijk.
Wanneer na het verzwikken het niet mogelijk is om 4 stappen te lopen op de enkel, is het belangrijk om uit te sluiten of er sprake is van een breuk.
De behandeling is sterk afhankelijk van de ernst van het letsel, in de eerste 4-5 dagen is fysiotherapeutische behandeling nog niet zinvol. Ontlast de enkel en leg indien nodig een drukverband aan. Pas als de zwelling na 4-5 dagen is afgenomen is het mogelijk om een tape aan te leggen, een echografisch onderzoek kan daarnaast helpen om in kaart te brengen welke structuren aangedaan zijn en wat de ernst (graad) van het bandletsel is.
Volledig herstel kan zeker 6-12 weken duren. Oefeningen bij de (sport)fysiotherapeut kunnen hier aan bijdragen. De oefeningen/trainingen zorgen ervoor dat de coördinatie en de stabiliteit van het gewricht en alle weefselstructuren daar omheen op elkaar afgestemd worden. Ook shockwave en EMTT kunnen het herstelproces bevorderen.